بایگانی نویسنده: دکتر سید مظفر داوری

چرا تعیین قدمت ساختمان اهمیت دارد؟

مقدمه

قدمت ساختمان تنها یک عدد ساده نیست؛ بلکه عاملی تعیین‌کننده در موضوعات مختلف حقوقی و مالی است.

کاربردهای اصلی تعیین عمر بنا عبارت‌اند از:

• تعیین قیمت واقعی ملک در خرید و فروش
• محاسبه مالیات و عوارض شهرداری
• رسیدگی به تخلفات ساختمانی در کمیسیون ماده ۱۰۰
• محاسبه خسارت‌ها در بیمه ساختمان
• حل اختلافات مربوط به مالکیت و اجاره

وقتی میان طرفین اختلافی در مورد قدمت ساختمان پیش بیاید، مرجع قانونی موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می‌دهد.

روش‌های کارشناس رسمی برای تعیین قدمت ساختمان

۱.بررسی مدارک و اسناد رسمی

• پروانه ساخت و پایان کار شهرداری
• سند مالکیت و نقشه‌های مصوب
• قبوض آب، برق و گاز که نشان می‌دهد انشعاب‌ها چه زمانی نصب شده‌اند

2. بازدید و معاینه بنا

کارشناس با مشاهده مستقیم، به سرنخ‌های زیادی دست پیدا می‌کند:

• میزان فرسودگی مصالح
• نوع در و پنجره‌ها و تاسیسات
• آثار ترک‌خوردگی یا نشست ساختمان

3. آزمایش‌های فنی و تخصصی

در صورت نیاز، از مصالح نمونه‌برداری می‌شود و در آزمایشگاه عمر تقریبی آنها تعیین می‌گردد.

4. استفاده از شواهد جانبی

• تصاویر هوایی و ماهواره‌ای قدیمی
• استعلام از همسایگان یا نهادهای خدماتی
• مقایسه با ساختمان‌های مجاور با تاریخ ساخت مشخص

چالش‌های تعیین قدمت ساختمان

• بازسازی یا نوسازی: گاهی ظاهر بنا جدید است اما اسکلت قدیمی دارد.
• ناقص بودن مدارک: برخی ساختمان‌ها اسناد کامل در شهرداری یا اداره ثبت ندارند.
• تعارض منافع: بعضی مالکان برای فرار از مالیات یا جریمه تاریخ واقعی ساخت را پنهان می‌کنند.

نتیجه‌گیری

تعیین قدمت ساختمان یک موضوع کاملاً تخصصی است و نیاز به دانش فنی، تجربه و ابزارهای دقیق دارد.

نظر کارشناس رسمی دادگستری معتبرترین و قابل استنادترین نظر در مراجع قضایی و اداری است.

بنابراین در هر اختلاف یا پرونده‌ای که عمر بنا نقش دارد، مراجعه به کارشناس رسمی بهترین و مطمئن‌ترین راه‌حل خواهد بود.

سؤالات متداول درباره تعیین قدمت ساختمان

1. تعیین قدمت ساختمان توسط چه کسی انجام می‌شود؟

تشخیص عمر واقعی ساختمان بر عهده کارشناس رسمی دادگستری است.  نظر او معتبرترین سند برای دادگاه‌ها، شهرداری و سایر مراجع قانونی محسوب می‌شود.

2. کارشناس چگونه قدمت ساختمان را مشخص می‌کند؟

کارشناس با بررسی اسناد رسمی، بازدید میدانی، آزمایش‌های فنی و حتی تصاویر قدیمی و شواهد جانبی، قدمت ساختمان را تخمین می‌زند.

3. آیا بازسازی می‌تواند سن واقعی بنا را پنهان کند؟

بله.  بازسازی ظاهر ساختمان را جدید نشان می‌دهد، اما کارشناس با بررسی اسکلت و تاسیسات می‌تواند قدمت واقعی را تشخیص دهد.

4. چه مدارکی برای تعیین قدمت ساختمان مهم هستند؟

پروانه ساخت، پایان‌کار شهرداری، قبوض آب و برق، و اسناد مالکیت از مهم‌ترین مدارک برای کارشناسی هستند.

5. هزینه کارشناسی قدمت ساختمان چقدر است؟

هزینه کارشناسی بر اساس تعرفه‌های رسمی قوه قضاییه و بسته به متراژ و پیچیدگی موضوع تعیین می‌شود.

داوری یا دادگاه؟ کدام شیوه حل اختلاف برای شما مناسب‌تر است؟

در روابط اجتماعی و اقتصادی، اختلاف امری اجتناب‌ناپذیر است. مهم نیست طرفین یک قرارداد تجاری بزرگ باشید یا شهروندی عادی درگیر یک نزاع حقوقی؛ در هر حال باید مرجعی برای رسیدگی به اختلاف وجود داشته باشد.

در نظام حقوقی ایران دو مسیر اصلی برای حل اختلاف پیش‌بینی شده است: دادگاه‌ها (مراجع قضایی رسمی) و داوری. اما کدام یک بهتر است؟ در ادامه به زبان ساده و با رویکرد حقوقی به مقایسه این دو روش می‌پردازیم.

۱. دادگاه‌ها؛ پشتوانه حاکمیت و ضمانت اجرای قوی

دادگاه‌ها نهاد رسمی قوه قضاییه هستند. قاضی به عنوان نماینده دولت با رعایت تشریفات قانونی و آیین دادرسی به اختلاف رسیدگی می‌کند. احکام دادگاه‌ها ضمانت اجرای قوی دارند و توسط واحد اجرای احکام به اجرا گذاشته می‌شوند.

اما یک نکته مهم: رسیدگی در دادگاه‌ها معمولاً طولانی است. تعدد پرونده‌ها، تشریفات قانونی و امکان تجدیدنظر و فرجام‌خواهی باعث می‌شود پرونده‌ها گاهی سال‌ها در جریان باشند.

۲. داوری؛ انعطاف‌پذیر، سریع و محرمانه

داوری بر اساس توافق طرفین شکل می‌گیرد. در این روش، طرفین اختلاف شخص یا اشخاصی را به عنوان داور انتخاب می‌کنند تا به پرونده رسیدگی کنند. داوری معمولاً سریع‌تر است، چون تشریفات دست‌وپاگیر ندارد و طرفین می‌توانند حتی مدت رسیدگی و نحوه دادرسی را مشخص کنند.

ویژگی دیگر داوری، محرمانگی است. برخلاف دادگاه که جلسات علنی است، در داوری همه چیز خصوصی باقی می‌ماند؛ امری که برای شرکت‌ها و افراد درگیر مسائل تجاری اهمیت زیادی دارد.

۳. هزینه‌ها؛ همیشه به نفع کدام است؟

• هزینه دادرسی در دادگاه‌ها طبق تعرفه قانونی است و در دعاوی مالی ممکن است سنگین شود.
• در داوری، هزینه‌ها بسته به توافق طرفین و حق‌الزحمه داور است. در دعاوی کوچک معمولاً به‌صرفه‌تر است، اما در دعاوی تجاری بزرگ گاهی از دادگاه هم گران‌تر تمام می‌شود.

  ۴. امکان اعتراض و بازنگری

  • در دادگاه‌ها، آراء قابل تجدیدنظر و فرجام‌خواهی است. این موضوع تضمینی برای کاهش خطای قضایی محسوب می‌شود.
  • در داوری، رأی داور معمولاً قطعی است و فقط در موارد محدود (مانند فساد یا خروج از صلاحیت داور) امکان اعتراض وجود دارد.

  

  ۵. تخصص مرجع رسیدگی

  • در دادگاه‌ها، قاضی توسط سیستم قضایی تعیین می‌شود و طرفین نقشی در انتخاب او ندارند.
  • در داوری، طرفین می‌توانند داورانی را انتخاب کنند که در زمینه اختلاف تخصص داشته باشند؛ برای مثال یک مهندس در پرونده ساختمانی یا یک کارشناس مالی در اختلاف تجاری.

  جمع‌بندی؛ کدام راه را انتخاب کنیم؟

  اگر سرعت، محرمانگی و تخصص برای شما اهمیت دارد، داوری گزینه مناسبی است. اما اگر به دنبال پشتوانه قوی حاکمیتی و امکان تجدیدنظر در مراحل مختلف هستید، دادگاه‌ها انتخاب مطمئن‌تری خواهند بود.

  در عمل، بسیاری از قراردادهای تجاری و مهندسی شرط داوری را پیش‌بینی می‌کنند تا در صورت بروز اختلاف، رسیدگی سریع‌تر و تخصصی‌تر باشد. از سوی دیگر، در پرونده‌هایی که نیاز به ضمانت اجرای حاکمیت و حمایت قانونی گسترده دارند، مراجعه به دادگاه منطقی‌تر است.

  نتیجه‌گیری کاربردی برای وکلا و شهروندان:

  پیشنهاد می‌شود هنگام تنظیم قراردادها یا بروز اختلاف، با وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت کنید تا بهترین روش (داوری یا دادگاه) متناسب با موضوع و منافع شما انتخاب شود.

ریزش سنگ نما و مسئولیت مدیر ساختمان در قبال حوادث جانی و مالی

در سال‌های اخیر، حادثه ریزش سنگ نمای ساختمان در بسیاری از شهرهای ایران منجر به خسارات مالی شدید و حتی تلفات جانی برای ساکنان و عابران شده است. نمای سنگی ساختمان جزئی از مشاعات محسوب می‌شود و مسئولیت نظارت، نگهداری و ایمن‌سازی آن به‌طور مستقیم بر عهده مدیر ساختمان است.

مبانی قانونی مسئولیت مدیر در برابر ریزش سنگ نما

قانون تملک آپارتمان‌ها

مطابق ماده ۱۴ قانون تملک آپارتمان‌ها و ماده ۲۵ آیین‌نامه اجرایی آن، نگهداری و تعمیر قسمت‌های مشترک از جمله نما، به عهده مدیر ساختمان است. نمای ساختمان طبق تعریف ماده ۲ آیین‌نامه، جزء مشترک محسوب شده و مسئولیت آن متوجه کلیه مالکین و مدیر می‌باشد.

مسئولیت مدنی

بر اساس ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، هرکس در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا مال دیگری آسیب وارد کند، مسئول جبران خسارت است.

مسئولیت کیفری

در صورت وقوع حادثه منجر به صدمه یا فوت، مدیر ممکن است تحت عنوان بی‌احتیاطی منجر به قتل غیرعمد مطابق ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی مورد پیگرد قانونی قرار گیرد.

مثال کاربردی: قصور مدیر و پیامدهای آن

در یک مجتمع ۱۰ واحدی، ساکنان از شل شدن سنگ نمای طبقه چهارم مطلع شده و موضوع را به مدیر اطلاع می‌دهند. مدیر به دلیل کمبود بودجه یا بی‌توجهی، اقدامی انجام نمی‌دهد. چند هفته بعد، سنگ نما سقوط کرده و منجر به جراحت شدید یک کودک می‌شود.

در چنین مواردی:

• خانواده مصدوم می‌توانند علیه مدیر به دلیل قصور در انجام وظایف، طرح دعوای حقوقی کنند.
• در صورت فوت، پرونده کیفری تحت عنوان قتل غیرعمد علیه مدیر تشکیل می‌شود.
• ساکنان نیز می‌توانند جهت جبران خسارت‌های مالی و معنوی، مدیر را تحت تعقیب قرار دهند.
  
  
  راهکارهای پیشگیرانه برای مدیران ساختمان

  – ✅ بازدید دوره‌ای نما توسط متخصص (توصیه‌شده: سالی یکبار)

  – ✅ تهیه گزارش فنی و تأمین بودجه برای مقاوم‌سازی

  – ✅ نصب تابلو هشدار در مناطق پرخطر

  – ✅ انعقاد بیمه مسئولیت مدنی برای مدیر

  – ✅ مستندسازی کلیه گزارش‌ها و مکاتبات با مالکان و پیمانکاران

  منابع قانونی مرتبط

  

  • قانون تملک آپارتمان‌ها، ماده ۱۴
  • آیین‌نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان‌ها، مواد ۲ و ۲۵
  • قانون مسئولیت مدنی، ماده ۱
  • قانون مجازات اسلامی، ماده ۴۹۵
  • آیین‌نامه نظام فنی و ایمنی ساختمان (وزارت راه و شهرسازی)

  جمع‌بندی

  مدیر ساختمان مسئول مستقیم ایمنی ساکنان و حفظ سلامت مشاعات است. بی‌توجهی به مواردی مانند:

  • بیمه ساختمان
  • ایمن‌سازی نما
  • رسیدگی به هشدارهای ساکنان
  • نظارت بر تعمیرات ضروری

  می‌تواند منجر به مسئولیت حقوقی و کیفری شود. آگاهی از قوانین، شفافیت مالی و اقدام به‌موقع، مهم‌ترین عوامل کاهش ریسک برای مدیران هستند.

  

  تماس با ما:

  • شماره تماس: ۰۹۱۳۱۴۰۳۴۵۴
  • ایمیل: sm_davari@yahoo.com
  • وب‌سایت : [www.SMDAVARI.com](http://www.SMDAVARI.com)
  • شبکه‌های اجتماعی : [sm_davari](https://instagram.com/sm_davari)

بیمه آتش‌سوزی ساختمان و مسئولیت مدیر | اهمیت پیشگیرانه و قانونی

یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های پیشگیرانه مدیر ساختمان، اقدام برای بیمه آتش‌سوزی و حوادث غیرمترقبه برای مشاعات و تأسیسات اصلی ساختمان است. هرچند قانون خاصی مدیر را الزام مستقیم به بیمه نساخته، اما در عمل و براساس اصول «احتیاط، امانت‌داری و پیشگیری از خسارت»، مدیر می‌تواند در قبال ترک این اقدام، مسئول شناخته شود.

🔶 ۱. مبنای قانونی بیمه ساختمان

مطابق ماده ۱۴ قانون تملک آپارتمان‌ها:

»مدیر یا مدیران منتخب باید به‌طور منظم به اداره امور قسمت‌های مشترک و اجرای تصمیمات مجمع بپردازند. «

از سوی دیگر، ماده ۳۰۱ قانون مدنی مقرر می‌دارد:

»اگر کسی بر اثر اشتباه یا اکراه مالی را به دیگری بدهد، می‌تواند استرداد کند. «

هرچند ماده مستقلی برای الزام به بیمه وجود ندارد، اما در رویه قضایی و اصول حقوقی، اگر کوتاهی مدیر در تهیه بیمه، باعث تحمیل خسارات مالی سنگین به مالکان شود، او مسئول مدنی شناخته خواهد شد.

🔶 ۲. تبعات ناشی از عدم بیمه در زمان وقوع آتش‌سوزی

در صورت بروز آتش‌سوزی در بخش‌های مشترک مانند موتورخانه، پارکینگ، تأسیسات یا راه‌پله و آسانسور:

• اگر ساختمان فاقد بیمه باشد و خسارت وارده سنگین باشد، ساکنان می‌توانند با استناد به قصور مدیر در اقدام احتیاطی متعارف، علیه او اقامه دعوای حقوقی برای جبران خسارت کنند.
• در صورتی که اطلاع قبلی از خطر وجود داشته و مدیر اقدام نکرده باشد، احتمال دارد مشمول مسئولیت کیفری به علت بی‌مبالاتی منجر به خسارت شود (بر اساس مواد ۵۰۶ و ۵۰۷ قانون مجازات اسلامی).
• در صورتی که خسارت ناشی از تجهیزات مشترک مانند سیم‌کشی یا موتورخانه باشد و منجر به خسارات به واحدهای خصوصی گردد، مالکین آن واحدها می‌توانند علیه مدیر شکایت کنند.

📌 مثال کاربردی:

فرض کنید در یک مجتمع مسکونی ۲۰ واحدی، مدیر به‌رغم هشدارهای قبلی ساکنان درباره نقص سیستم برق مشاعات و پیشنهاد بیمه، اقدامی انجام نمی‌دهد. چند ماه بعد، بر اثر اتصال کوتاه، آتش‌سوزی شدیدی در پارکینگ رخ می‌دهد و چند خودرو و واحد طبقه اول آسیب می‌بیند.

• اگر ساختمان بیمه شده بود، هزینه‌ها توسط شرکت بیمه پرداخت می‌شد.
• چون بیمه‌ای وجود ندارد، ساکنان آسیب‌دیده می‌توانند با استناد به ترک فعل و سهل‌انگاری مدیر، علیه او دعوی حقوقی برای مطالبه خسارات مطرح کنند.
• اگر مشخص شود مدیر از خطر آگاه بوده اما اقدامی نکرده، امکان طرح شکایت کیفری نیز وجود دارد.

✅ توصیه مهم:

🔹 برگزاری جلسه مجمع و گرفتن مصوبه جهت بیمه آتش‌سوزی و مسئولیت

🔹 انتخاب پوشش‌های مناسب (آتش‌سوزی، انفجار، صاعقه، زلزله، خسارت به اشخاص ثالث)

🔹 نگهداری نسخه فیزیکی و دیجیتال بیمه‌نامه در بایگانی ساختمان

🔹 اطلاع‌رسانی به ساکنان در خصوص پوشش‌ها و شرایط بیمه

📚 به‌روزرسانی منابع مورد استفاده

• قانون تملک آپارتمان‌ها – مصوب ۱۳۴۳
• آیین‌نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان‌ها – مصوب ۱۳۴۷
• قانون مسئولیت مدنی – ۱۳۳۹
• قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران – مواد ۳۰۱، ۳۰۳
• قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و جرایم غیر عمدی) – مواد ۵۰۶، ۵۰۷، ۶۷۴
• آیین‌نامه بیمه آتش‌سوزی ساختمان‌ها (مقررات صنعت بیمه کشور)

📍 جمع‌بندی نهایی

مدیر ساختمان صرفاً مسئول پیگیری نظافت و دریافت شارژ نیست؛ او ضامن حفظ سرمایه و جان ساکنان از طریق تصمیمات خردمندانه و قانونی است. عدم اقدام برای بیمه ساختمان، نه‌تنها آسیب مالی به ساکنان وارد می‌کند، بلکه ممکن است منجر به تعهدات جبران‌ناپذیر حقوقی و کیفری برای مدیر شود. انتخاب مدیر آگاه، ثبت مصوبات و اقدام به موقع، کلید آرامش در زندگی آپارتمان‌نشینی است.

وظایف و مسئولیت‌های مدیر ساختمان؛ نگاهی حقوقی به نقش کلیدی در مدیریت مجتمع‌های مسکونی

مقدمه

با افزایش جمعیت شهرنشین، زندگی در ساختمان‌های چند واحدی به امری رایج تبدیل شده است. این سبک از زندگی نیازمند نظمی سازمان‌یافته و مدیریتی کارآمد است. مدیر ساختمان به‌عنوان نماینده قانونی مالکان، وظیفه حفظ نظم، رسیدگی به امور مشترک و اجرای تصمیمات مجمع را بر عهده دارد. در این مقاله با نگاهی حقوقی، ضمن بررسی وظایف مدیر ساختمان، به تشریح مسئولیت‌های حقوقی و کیفری وی در صورت قصور یا ترک وظیفه خواهیم پرداخت.

۱. مبنای قانونی مدیر ساختمان

بر اساس قانون تملک آپارتمان‌ها مصوب ۱۳۴۳ و آیین‌نامه اجرایی آن، انتخاب مدیر برای ساختمان‌های دارای بیش از یک مالک الزامی است.

ماده ۱۴ قانون تملک آپارتمان‌ها تصریح می‌کند:

«مدیریت امور مربوط به قسمت‌های مشترک ساختمان بر عهده مدیر یا مدیرانی است که توسط مالکان انتخاب می‌شوند.»

۲. وظایف اصلی مدیر ساختمان

بر اساس ماده ۲۵ آیین‌نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان‌ها، مدیر مسئول انجام امور زیر است:

• اجرای تصمیمات مجمع عمومی مالکان
• حفظ و نگهداری قسمت‌های مشترک
• دریافت و هزینه‌کرد شارژ ساختمان
• انجام تعمیرات ضروری و فوری
• دعوت به تشکیل جلسات عمومی
• نگهداری از اسناد و دفاتر مالی
  

۳. مسئولیت‌های حقوقی مدیر ساختمان

مدیر ساختمان در صورت قصور یا ترک فعل، ممکن است از سوی مالکان تحت پیگرد حقوقی قرار گیرد.

این مسئولیت‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

🔸 ۳.۱ مسئولیت مدنی ناشی از قصور

مطابق ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی:

«هر کس بدون مجوز قانونی، عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ای وارد کند، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می‌باشد.»

📌 مثال کاربردی:

اگر مدیر ساختمان بدون بررسی و نظارت صحیح، اجازه دهد فردی غیرمتخصص آسانسور را تعمیر کند و این امر منجر به حادثه شود، وی در برابر خسارات وارده به ساکنان یا اشخاص ثالث مسئول خواهد بود.

🔸 ۳.۲ مسئولیت مالی و حسابرسی

مطابق ماده ۲۵ آیین‌نامه:

«مدیر موظف است مخارج و درآمدهای مربوط به اداره ساختمان را به‌طور شفاف ثبت و نگهداری نماید.»

📌 مثال کاربردی:

چنانچه مدیر بدون ارائه صورتحساب یا صورت‌جلسات مالی اقدام به برداشت وجه از حساب ساختمان کند، مالکان می‌توانند با استناد به مواد ۳۰۱ تا ۳۰۳ قانون مدنی، نسبت به بازپس‌گیری وجوه و مطالبه خسارت اقدام کنند.

۴. مسئولیت‌های کیفری مدیر ساختمان

در شرایطی خاص، قصور مدیر می‌تواند منجر به پیگرد کیفری نیز شود، از جمله:

🔸 ۴.۱ سوءاستفاده از اموال عمومی ساختمان

مطابق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات):

«هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا اسناد را به کسی سپرده باشند و آن شخص آن را به ضرر مالک، تصاحب یا تلف کند، خیانت در امانت محسوب و مجازات خواهد شد.»

📌 مثال کاربردی:

اگر مدیر ساختمان از وجوه شارژ برای مصارف شخصی استفاده کند یا به‌طور غیرمجاز آن را خرج کند، این عمل می‌تواند تحت عنوان خیانت در امانت تحت پیگرد کیفری قرار گیرد.

🔸 ۴.۲ اهمال و سهل‌انگاری منجر به حادثه

در صورتی که بی‌توجهی مدیر به مسائل ایمنی (مانند نگهداری نادرست از کپسول آتش‌نشانی یا برق‌کشی معیوب مشاعات) منجر به حادثه منجر به جرح یا فوت شود، ممکن است مشمول مواد ۴۹۵ و ۵۰۶ قانون مجازات اسلامی (قصور در انجام وظیفه) گردد.

📌 مثال کاربردی:

آتش‌سوزی ناشی از اتصال برق در پارکینگ ساختمان که قبلاً چندین بار گزارش شده ولی توسط مدیر پیگیری نشده است، می‌تواند منجر به اتهام قتل یا جرح غیرعمدی برای مدیر گردد.

۵. پیشگیری از مسئولیت؛ توصیه‌هایی برای مدیران ساختمان

✅ تنظیم صورت‌جلسه‌های رسمی برای تصمیمات مهم

✅ ارائه گزارش‌های مالی دوره‌ای به ساکنان

✅ نگهداری از فاکتورها و مستندات پرداخت‌ها

✅ ثبت تمامی تخلفات داخلی در صورت‌جلسات

✅ استفاده از قرارداد رسمی با پیمانکاران و افراد خدماتی

✅ بیمه نمودن مشاعات و تجهیزات حیاتی مانند آسانسور

۶. منابع قانونی مورد استفاده در این مقاله

1. قانون تملک آپارتمان‌ها – مصوب ۱۳۴۳
2. آیین‌نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان‌ها – مصوب ۱۳۴۷
3. قانون مسئولیت مدنی – مصوب ۱۳۳۹
4. قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) – مواد ۶۷۴، ۴۹۵، ۵۰۶
5. قانون مدنی ایران – مواد ۳۰۱ تا ۳۰۳

جمع‌بندی

مدیر ساختمان، علاوه بر نقش اجرایی و مدیریتی، دارای وظایف مشخص قانونی است. در صورت کوتاهی یا انحراف از این وظایف، مسئولیت‌های حقوقی و حتی کیفری برای وی متصور است. شناخت قوانین و اجرای دقیق آن‌ها نه‌تنها از بروز اختلافات جلوگیری می‌کند، بلکه به ارتقای سطح زندگی جمعی نیز کمک می‌کند.