واژه‌هایی که نباید در گزارش کارشناسی استفاده کنید
(راهنمای حرفه‌ای جامع و کاربردی برای کارشناسان رسمی دادگستری و وکلا)

مقدمه

یکی از شایع‌ترین علل اعتراض یا شکایت انتظامی به نظریه کارشناسی، استفاده از واژه‌هایی است که بار حقوقی دارند و خارج از حدود صلاحیت فنیِ کارشناس هستند. هدف این مقاله ارائهٔ فهرستی عملی از واژه‌های پرریسک و جایگزین‌های فنی آن‌ها، همراه با مثال‌های ملموس برای استفاده در گزارش‌های کارشناسی است.

چرا استفاده از واژه‌های حقوقی در گزارش کارشناسی خطرناک است؟

کارشناس رسمی مرجع فنی است، نه قضایی. ورود به مقوله‌هایی مانند تقصیر، مسئولیت، خسارت یا مالکیت، داوری حقوقی محسوب می‌شود و می‌تواند موجب رد گزارش، تعقیب انتظامی یا تضعیف ارزش استنادی نظریه گردد. دادگاه از کارشناس انتظار دارد وضعیت فنی، داده‌های مستند و برآوردهای اقتصادی را بی‌طرفانه بیان کند.

واژه‌های پرریسک و جایگزین‌های فنی

واژه‌های مسئولیت و تقصیر

واژه‌های خسارت و ضرر و زیان

واژه‌های مالکیت و حق

واژه‌های داوری و قضایی

واژه‌های کیفری

قرارداد و تعهدات

روش حرفه‌ای نگارش گزارش کارشناسی بدون واژه‌های حقوقی

برای جلوگیری از ریسک، از افعال و قیود فنی استفاده کنید، محدودیت داده‌ها را شفاف بنویسید و در پایان گزارش جملهٔ استاندارد بی‌طرفی را اضافه نمایید.

مثال عملی: قبل و بعد از اصلاح

نمونه زیر نشان می‌دهد چگونه می‌توان یک عبارت دارای بار حقوقی را به یک بیان فنی و بی‌طرف تبدیل کرد.

غلط (دارای بار حقوقی):

خوانده در احداث بنا مرتکب تخلف گردیده و خسارت وارده به خواهان معادل ۵۰۰ میلیون ریال برآورد می‌گردد.

درست (بی‌طرف و فنی):

در بررسی فنی مشاهده گردید بخشی از عملیات ساختمانی مغایر نقشه مصوب اجرا شده و این امر موجب کاهش ارزش فنی ملک به میزان تقریبی ۵۰۰ میلیون ریال گردیده است.

پرسش‌های متداول

آیا کارشناس می‌تواند دربارهٔ «مقصر بودن» اظهار نظر کند؟

خیر. کارشناس فقط می‌تواند مغایرت یا عدم انطباق فنی را بیان کند. تعیین مقصر یا مسئولیت حقوقی در صلاحیت مرجع قضایی است.

به‌جای واژهٔ «خسارت»چه بنویسیم؟

از عباراتی مانند «کاهش ارزش فنی»، «افت بهای اقتصادی»، یا  «کاهش امکان بهره‌برداری» استفاده کنید.

اگر قاضی بخواهد میزان خسارت را بداند چه کنیم؟

در چارچوب فنی بمانید و بنویسید: کاهش ارزش فنی ناشی از وضعیت موجود به میزان تقریبی … ریال برآورد می‌گردد. واژه‌های قضایی را به‌کار نبرید.

چگونه متن پایان گزارش را ایمن کنیم؟

جملهٔ پایانی پیشنهادی: اظهارنظر حاضر صرفاً در حدود صلاحیت فنی کارشناس بوده و شامل داوری یا تعیین تکلیف حقوقی نمی‌باشد.

جمع‌بندی و دعوت به اقدام

برای جلوگیری از بروز ریسک انتظامی و افزایش اعتبار گزارش کارشناسی، این اصول را در تمام گزارش‌ها رعایت کنید.

برای استفاده روزمره ، “چک‌لیست واژه‌های پرریسک در گزارش کارشناسی“ را دانلود کنید و کنار دست خود داشته باشید.

*اظهارنظر حاضر صرفاً در حدود صلاحیت فنی کارشناس بوده و شامل داوری یا تعیین تکلیف حقوقی نمی‌باشد.