اخبار و مطالب آموزشی

مقدمه

کیفیت ساخت‌وساز در پروژه‌های عمرانی، یکی از چالش‌های اصلی صنعت ساختمان در ایران است. در بسیاری از پرونده‌های فنی و قضایی، عدم انطباق اجرای ساختمان با نقشه‌های مصوب یا اصول فنی علت اصلی بروز خسارت یا اختلاف میان کارفرما، پیمانکار و نهادهای نظارتی است. در این میان، کارشناس رسمی دادگستری رشته راه و ساختمان نقشی تعیین‌کننده در بررسی و تأیید کیفیت اجرا و انطباق آن با مقررات دارد.

کنترل کیفیت در پروژه‌های عمرانی یعنی چه؟

کنترل کیفیت در پروژه‌های عمرانی، به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که هدف آن اطمینان از انطباق اجرای پروژه با نقشه‌های مصوب، مشخصات فنی قرارداد، و آیین‌نامه‌های ملی ساختمان و مقررات ایمنی است. این فرآیند در صورت انجام دقیق، از بروز هزینه‌های اضافی، حوادث و اختلافات حقوقی جلوگیری می‌کند.

وظایف کارشناس رسمی در کنترل کیفیت ساخت

• انطباق ابعاد و موقعیت سازه با نقشه‌ها
• کنترل کیفیت مصالح مصرفی (سیمان، فولاد، بتن و …)
• بررسی نحوه اجرای فونداسیون، اسکلت و نازک‌کاری
• ارزیابی ایمنی کارگاه و رعایت مقررات ملی ساختمان
• مستندسازی تخلفات احتمالی یا مغایرت‌های اجرایی

نتیجه این بررسی‌ها معمولاً در قالب گزارش کارشناسی رسمی ارائه می‌شود که در مراجع قضایی، بیمه‌ای و شهرداری‌ها دارای اعتبار است.

اهمیت انطباق اجرا با نقشه‌های مصوب

هرگونه مغایرت اجرایی با نقشه‌های مصوب می‌تواند پیامدهای جدی به‌دنبال داشته باشد، از جمله:

• خطرات ایمنی برای ساکنان
• عدم صدور پایان کار یا تأیید شهرداری
• بروز اختلاف مالی میان پیمانکار و کارفرما
• پیگرد قضایی در صورت تخلف فنی محرز

مثال واقعی

در یک پروژه بتن‌ریزی فونداسیون، کارفرما متوجه شد ضخامت بتن اجرا شده با نقشه‌ها مطابقت ندارد. کارشناس رسمی پس از بازدید، اعلام کرد مقدار بتن مصرفی کمتر از حد مجاز بوده و دستور اصلاح و تست بتن صادر شد. با مداخله به‌موقع، خسارت جدی به سازه جلوگیری شد.

نتیجه‌گیری

کنترل کیفیت ساخت، مسئولیتی فنی و حیاتی است که غفلت از آن می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیر شود. به همین دلیل، حضور کارشناس رسمی دادگستری در فرآیند نظارت و ارزیابی پروژه، ضامن ایمنی، اعتبار فنی و موفقیت پروژه‌های عمرانی است.

سوالات متداول

۱.آیا کارشناس رسمی می‌تواند کیفیت اجرا را پیش از پایان پروژه بررسی کند؟
بله، گزارش کارشناسی می‌تواند در هر مرحله از ساخت برای کنترل و پیشگیری تنظیم شود.

۲.آیا گزارش کنترل کیفیت الزام‌آور است؟
در مواردی که توسط مراجع رسمی درخواست شده باشد، گزارش کارشناس رسمی مستند و دارای ارزش قضایی است.

۳.چه تفاوتی بین ناظر نظام مهندسی و کارشناس رسمی وجود دارد؟
ناظر نماینده شهرداری و سازمان نظام مهندسی است، اما کارشناس رسمی فردی مستقل و بی‌طرف است که ارزیابی فنی برای مراجع قضایی یا بیمه‌ای ارائه می‌کند.