نقش کارشناس رسمی دادگستری در داوری دعاوی پیمانکاری

مقدمه

در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، اختلاف میان کارفرما و پیمانکار اجتناب‌ناپذیر است. تأخیر در اجرا، اختلاف مالی یا تغییرات ناگهانی در نقشه‌ها، زمینه‌ساز دعاوی پیمانکاری می‌شوند. در چنین شرایطی، به‌جای مراجعه طولانی و پرهزینه به دادگاه، داوری پیمانکاری انتخابی مؤثر است. نقش کارشناس رسمی دادگستری در این میان، بسیار کلیدی و تعیین‌کننده است.

چرا کارشناس رسمی بهترین داور در دعاوی پیمانکاری است؟

  • تسلط فنی و حقوقی: کارشناس رسمی هم با ضوابط فنی ساخت‌وساز آشناست و هم به قوانین و آیین‌نامه‌های حقوقی مسلط است.
  • بی‌طرفی و اعتبار قانونی: گزارش و رأی صادره از سوی کارشناس رسمی نزد مراجع قضایی و طرفین دارای اعتبار بیشتری است.
  • تجربه در پرونده‌های مشابه: کارشناسان رسمی معمولاً با ده‌ها پرونده پیمانکاری سروکار داشته‌اند و به رویه‌ها مسلط هستند.
  • سرعت در رسیدگی: برخلاف دادگاه، فرایند داوری با کارشناس رسمی سریع‌تر و دقیق‌تر پیش می‌رود.
    نقش کارشناس رسمی در مراحل داوری

    1. مطالعه قرارداد: بررسی بندهای حقوقی و فنی قرارداد پیمانکاری.
    2. بررسی مستندات: تحلیل صورت‌وضعیت‌ها، نقشه‌ها، صورت‌جلسات و گزارش‌های نظارت.
    3. بازدید میدانی: ارزیابی وضعیت واقعی پروژه در محل.
    4. تعیین مسئولیت‌ها: مشخص کردن قصور یا تقصیر هر یک از طرفین.
    5. صدور رأی داوری: ارائه رأی مستدل و مستند که برای طرفین لازم‌الاجراست.

    نمونه واقعی

    در یکی از پروژه‌های ساختمانی بزرگ، کارفرما مدعی بود پیمانکار تأخیر غیرموجه داشته است. پیمانکار نیز معتقد بود علت تأخیر، تغییرات متعدد در نقشه‌ها بوده است.

    • داور پرونده (کارشناس رسمی دادگستری): پس از بررسی قرارداد، نقشه‌های اصلاحی و بازدید میدانی، مشخص کرد بخش عمده تأخیر ناشی از تغییرات نقشه توسط کارفرما بوده است.
    • نتیجه: پیمانکار از پرداخت خسارت تأخیر معاف شد و اختلاف بدون ورود به دادگاه حل شد.

    این مثال نشان می‌دهد که رأی کارشناس رسمی می‌تواند اختلافی چندساله را در چند ماه حل کند.

    توصیه‌های کلیدی برای درج شرط داوری در قرارداد

    • داور (کارشناس رسمی) باید از ابتدا در قرارداد معرفی شود.
    • محدوده صلاحیت داور به‌وضوح مشخص گردد.
    • رأی داوری به‌عنوان لازم‌الاجرا برای طرفین درج شود.
    • در صورت امکان، کارشناس رسمی دارای سابقه در پروژه‌های مشابه انتخاب شود.

    نتیجه‌گیری

    کارشناس رسمی دادگستری به دلیل تسلط هم‌زمان بر مباحث فنی و حقوقی، بهترین گزینه برای داوری در دعاوی پیمانکاری است. تجربه‌های عملی نشان می‌دهد که حضور کارشناس رسمی در داوری، سرعت، دقت و عدالت در حل اختلافات ساختمانی را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

    سوالات متداول درباره نقش کارشناس رسمی در داوری

    ۱. آیا رأی داوری کارشناس رسمی لازم‌الاجراست؟
    بله، در صورتی که شرط داوری در قرارداد ذکر شده باشد، رأی داور لازم‌الاجراست.

    ۲. آیا کارشناس رسمی می‌تواند هم‌زمان داور و کارشناس باشد؟
    خیر، اگر به‌عنوان داور انتخاب شود، نقش او صرفاً داوری است؛ نه کارشناسی در دادگاه.

    ۳. آیا رأی داور (کارشناس رسمی) قابل اعتراض است؟
    تنها در موارد خاص مثل تقلب یا خروج از صلاحیت داوری، امکان ابطال رأی وجود دارد.

    ۴. انتخاب کارشناس رسمی به‌عنوان داور چه مزیتی دارد؟
    ترکیب تجربه فنی و حقوقی، بی‌طرفی، و اعتبار قانونی بالاتر نسبت به افراد عادی.

facebook print